در این مقاله از الو باغبون می‌خواهیم به بررسی دلایل نرم شدن کاکتوس و ساکولنت و برخی از راه‌های پیشگیری از آن بپردازیم. ساکولنت‌‌ها نام خود را از کلمه لاتین Succus به معنی عصاره گرفته‌اند. برگ‌ها و ساقه‌های گوشتی، ضخیم یا آبدار آن‌ها آب را درون اندام خود ذخیره می‌کنند. و ظاهر زیبا و بوته‌ای گیاه را شکل می‌دهند.

ساکولنت‌ها دارای مکانیسمی داخلی برای ذخیره کردن آب و زنده ماندن در شرایطی با نور خورشید، هوای خشک، باران کم و دمای هوایی گرم دارند. این گیاهان دارای ۲۵ خانواده بزرگ با تعداد بسیاری زیر مجموعه و انواع مختلف هستند. گیاه سالم دارای یک ظاهر منحصر به فرد، همیشه سبز، طول عمر طولانی است. و با مراقبت نه چندان زیاد در محیطی ایده‌آل می‌توان از آن‌ها به عنوان گیاه آپارتمانی نام برد.

چرا برگ‌های ساکولنت یا ساقه کاکتوس ما نرم می‌شود؟

اگرچه کاکتوس‌ها و ساکولنت‌ها می‌توانند در شرایط کمبود منابع آبی و تابش نور خورشید زندگی کنند، نکته کلیدی در نگهداری آن‌ها تامین نیازهای آبی این گیاهان است. همچنین در شرایط آبیاری بیش از حد کاکتوس و ساکولنت ما با مشکلات زیادی روبرو خواهند شد. ولی بسیاری از موارد دیگر در شرایط آبیاری کم و خشکی بیش از حد هم برای گیاه ما مشکل آفرین خواهند بود.

دلایل نرم شدن کاکتوس و ساکولنت

همانطور که قبلاً نیز اشاره شد یکی از دلایل نرم شدن کاکتوس و ساکولنت آبیاری بیش از حد گیاه می‌باشد. متورم شدن ساقه و چروکیده شدن و یا خمیر مانند شدن آن و مرطوب بودن برگ و ساقه موجب مرگ گیاه خواهد شد. دمای هوای پایین‌تر از حد برای هر گیاه هم ممکن است به نرم شدن آن منجر شود.

شما باید با توجه به نوع کاکتوس و ساکولنت خود دمای مطلوب نگهداری آنها را فراهم کنید. اگر برگ یا ساقه کاکتوس و ساکولنت شما نرم شد، اولین نکته‌ای که باید مورد بررسی قرار دهید سطح خیسی خاک گیاه است. پس همیشه سعی کنید در آبیاری کاکتوس و ساکولنت خود افراط نکنید. زیرا تحمل شرایط آبی کم نسبت به آبیاری بیش از حد برای گیاه مناسب‌تر است. و اگر شک دارید که خاک گیاه شما خیس یا خشک است بهتر است آن را آبیاری نکنید.

فصول سرد سال مانند پاییز و زمستان معمولاً زمانی هستند که کاکتوس و ساکولنت ما به دوره رکود و استراحت خود وارد می‌شود. و آبیاری کمتر را ترجیح می‌دهد. حتماً نباید آبیاری گیاه را در طول این فصول به طور کامل قطع کرد. که این کار هم باعث چروکیده شدن برگ‌ها خواهد شد. می‌توانید بازهم با توجه به شرایط نگهداری مختص هر گیاه به آبیاری آن بپردازید. ولی معمولاً اکثر کاکتوس‌ها و ساکولنت‌ها را در فصول سرد فقط در حدی آبیاری می‌کنند که از خشکی مفرط خاک آن‌ها جلوگیری شود.

صدمات ناشی از نرم شدن گیاه

نرم شدن کاکتوس و ساکولنت نشان دهنده بروز بیماری پوسیدگی برای گیاه است. از آنجایی که این گیاهان با زندگی در شرایط با آب کم عادت کرده‌اند، اندام آن‌ها می‌تواند آب را در خود ذخیره کند. رطوبت بیش از حد در خاک یا خیس ماندن آن گیاه را با مشکل مواجه خواهد کرد. پوسیدگی یکی از صدمات معمول ناشی از خاک مرطوب و خیس ماندن خاک کف گلدان است. زه‌کشی نامناسب خاک و عدم رسیدن اکسیژن به ریشه‌ها از دیگر عوامل نرم شدن کاکتوس و ساکولنت محسوب می‌شود.

چگونه شرایط را کنترل کنید؟

برای جلوگیری از احتمال نرم شدن برگ و ساقه کاکتوس و ساکولنت، باید از زه‌کشی مناسب گلدان، خاک و نماندن آب در زیرگلدان اطمینان حاصل نمود. حتماً بعد از هر آبیاری آب اضافه را باید از زیرگلدانی خارج کرد. و در صورت خیس ماندن خاک گیاه باید زه‌کش آن را بررسی کرد. زیرا با تداوم این عوامل ریشه‌ها دچار آسیب جدی خواهند شد.

اگر ریشه‌های گیاه شما دچار پوسیدگی شدند، باید به سرعت و با استفاده از یک وسیله تیز و ضدعفونی شده با الکل، قسمت‌های آسیب دیده را از گیاه جدا کرد. همچنین در مورد ساکولنت‌های دارای برگ باید برگ‌های نرم شده و پوسیده را از گیاه جدا نمود.

می‌توانید با قرار دادن کاکتوس و ساکولنت بیمار خود در مکانی که نور زیاد و گردش هوای مناسبی دارد به خشک شدن سریع‌تر خاک آن کمک کنید. ولی باید مراقب عوارضی مانند آفتاب سوختگی گیاه در شرایط تابش نور شدید خورشید باشید. بدون رسیدن نور مناسب به کاکتوس و ساکولنت شما، گیاه رنگ خود را از دست خواهد داد و کم‌رنگ خواهد شد.

نکته

همانطور که گفته شد، یکی مهم‌ترین و اصلی‌ترین دلایل نرم شدن کاکتوس آبیاری بیش از حد گیاه است. به طور معمول کاکتوس‌ها گیاهانی هستند که نمی‌توانند شرایط رطوبت خاک و عدم زه‌کشی آن را تحمل کنند. خاک با زه‌کش نامناسب، باعث خواهد شد که آب اجازه گردش هوا در خاک را ندهد. که همین عامل باعث شرایط مناسبی برای بروز بیماری‌های قارچی و باکتری‌ها خواهد شد. در نتیجه ریشه‌های گیاه شما شروع به از بین رفتن می‌کنند. و این فرصت به ارگانیزم‌ها داده خواهد شد تا خود را به ساقه گیاه رسانده و باعث نرم شدن ساقه گیاه شوند.

اگر با این شرایط مواجه شدید که پوسیدگی کاکتوس شما به دلیل آبیاری بیش از حد بود، باید به سرعت آبیاری را متوقف کنید. همیشه باید صبر کنید تا چهار تا شش سانتی‌متر از سطح خاک به طور کامل خشک شده باشد. سپس آبیاری کاکتوس خود را انجام دهید. برای پرورش کاکتوس روی زمین، یعنی در شرایطی که گیاه شما درون گلدان کاشته نشده است، زمان بیشتری بین دو آبیاری باید لحاظ شود.

پوسیدگی کاکتوس به دلیل صدمات فیزیکی

حیوان خانگی شما یا اشیا قرار گرفته در نزدیکی کاکتوس ممکن است گاهی به گیاه شما آسیب وارد کنند. و این آسیب دیدگی نزدیک به سطح خاک گلدان کاکتوس شما باشد. یا هنگامی که می‌خواهید تعویض گلدان کاکتوس خود را انجام دهید، به طور ناخواسته به ریشه‌های آن صدماتی وارد کنید. این آسیب‌های وارد شده به کاکتوس می‌تواند منجر به صدمات جبران ناپذیری به گیاه شود. این نقاط آسیب دیده شده به پاتوژن‌ها اجازه می‌دهند که به راحتی وارد بدنه گیاه شوند. متاسفانه، قبل از اینکه متوجه شوید آسیب‌های شدیدی به گیاه شما وارد خواهد شد.

پس یکی از دلایل دیگر نرم شدن کاکتوس یا همان پوسیدگی کاکتوس، صدمات فیزیکی گیاه است. برای جلوگیری از مشکلات این چنین همیشه برای بررسی ساقه گیاه خود زمان بگذارید. شما می‌توانید، این کار را به صورت هفتگی انجام دهید. اگر صدمات فیزیکی روی گیاه خود مشاهده کردید، به سرعت گیاه خود را درمان کنید. یکی از بهترین راه‌های درمان صدمات فیزیکی، استفاده از ماده ضدعفونی کننده مانند الکل اتانول است. تا جایی که می‌توانید اجازه ندهید آب به قسمت آسیب دیده گیاه برخورد داشته باشد. معمولاً یک هفته زمان می‌برد تا محل زخم کاکتوس بسته شود. برای صدمات بزرگ‌تر البته زمان بیشتری لازم است. هرگز کاکتوس خود را بعد از تعویض گلدان آبیاری نکنید. و چند روز اجازه دهید که گیاه به مکان جدید خود عادت کند. در طول این مدت گیاه خود را بررسی کنید و از عدم وجود صدمات فیزیکی ساقه اطمینان حاصل کنید.

نرم شدن کاکتوس به دلیل خاک نامناسب

تمام انواع کاکتوس به خاکی با زه‌کشی مناسب نیاز خواهند داشت. یکی از دلایل نرم شدن کاکتوس و پوسیدگی آن عدم زه‌کش مناسب خاک است. خاک سنگین اجازه می‌دهد رطوبت برای مدتی طولانی داخل خاک باقی بماند. که این عامل باعث بروز صدمات شدید به ریشه و گسترش بیماری خواهد شد. مطمئن شوید که از مخلوط خاک مناسبی استفاده می‌کنید. اگر نمی‌دانید مخلوط خاک مناسب کاکتوس چیست، مطمئن شوید که آب برای مدت طولانی داخل گلدان باقی نخواهد ماند.

اگر پوسیدگی کاکتوس شما به دلیل خاک بود، می‌توانید با استفاده از پرلیت سطح زه‌کشی خاک را افزایش دهید. برای کمک به خشک شدن سریع‌تر خاک، از استفاده از گلدان‌های بزرگ و عمیق پرهیز کنید. برای گیاهانی که خارج از خانه از آن‌ها نگهداری می‌کنید، زمان صرف کنید و اطراف ریشه گیاه را ماسه و سنگ‌ریزه بریزید. و هر چند وقت یکبار گیاه خود را بررسی و از عدم وجود آفات اطمینان حاصل کنید.

آلودگی‌های قارچی و باکتری‌ها

در بیشتر موارد، باکتری‌ها و قارچ‌ها از طریق ساقه گیاه به آن وارد خواهند شد. نقاط آسیب دیده روی بدنه کاکتوس ممکن است منجر به بروز حیوانات و حشرات و فعالیت آن‌ها روی گیاه شود. دمحیط گرم و مرطوب می‌تواند به بروز بیماری‌های قارچی کمک کند. هنگامی که قارچ‌ها و باکتری‌ها شروع به تغذیه از گیاه شما می‌کنند، نقاطی نرم و آبکی را روی ساقه و پایه کاکتوس شما به وجود می‌آورند. یکی از دلایل نرم شدن کاکتوس که ممکن است از چشم شما پنهان نیز بماند همین مشکلات است. برخی از نشانه‌های آلودگی کاکتوس به قارچ و باکتری نقاط سیاه، نقاط فرو رفته در بدنه گیاه، تغییر رنگ و نرم شدن کاکتوس می‌باشد.

صدمات ناشی از آفات و حشرات

اگر در مکانی گرم زندگی می‌کنید، حشرات و آفات می‌توانند به گیاهان شما آسیب برسانند. در برخی از موارد ممکن است به دلیل خشکی بیش از حد هم آفاتی مانند شپشک آردآلود حتی در زیر خاک در جایی که شما متوجه نشوید، به گیاه شما آسیب وارد نمایند. همچنین این آفات باعث صدمات جبران ناپذیری به کاکتوس خواهند شد. یکی از دلایل نرم شدن کاکتوس و پوسیدگی می‌تواند بروز این آفات باشد. حتماً با بررسی گیاه اطمینان حاصل کنید که آفاتی روی گیاه شما وجود ندارد. گردش هوای مناسب و آبیاری صحیح می‌تواند منجر به عدم بروز آفات شود.

پوسیدگی ریشه کاکتوس

یکی از دلایل نرم شدن کاکتوس پوسیدگی است. وجود نقاط نرم و آبکی روی بدنه و به خصوص پایه گیاه و نزدیک به سطح خاک نشانه پوسیدگی ریشه است. متاسفانه پوسیدگی ریشه یکی از مشکلات معمول در میان گیاهان بسیاری از علاقه‌مندان است که به وفور دیده می‌شود. موارد بسیاری ممکن است منجر به پوسیدگی ریشه کاکتوس شوند. ولی مهمترین دلیل آن آبیاری بیش از حد یا نگهداری گیاه در مکانی مرطوب است. این را به خاطر داشته باشید که پوسیدگی ریشه به خودی خود به وجود نمی‌آید، و اگر به سرعت متوجه آن نشوید گیاه شما در نهایت از بین خواهد رفت.

برخی اوقات مشکل نرم شدن کاکتوس نشانه پوسیدگی ساقه نیز هست. و فقط به ریشه گیاه مربوط نخواهد شد. یکی از نشانه‌های پوسیدگی ساقه نقاط قهوه‌ای، زرد یا سیاه در قسمت‌های مختلف ساقه است. پوسیدگی ساقه ممکن است در نتیجه بیماری قارچی باشد. و معمولاً به سرعت به قسمت‌های دیگر گیاه گسترش پیدا خواهد کرد.

آیا می‌توان کاکتوس پوسیده و نرم شده را نجات داد؟

پاسخ این سوال بستگی به عمق پوسیدگی و شدت آن خواهد داشت. اگر گیاه شما به سختی دچار پوسیدگی شده باشد، یا ساقه گیاه نرم شده باشد، بسیار مشکل است که بتوان کاکتوس را نجات داد. در هر صورت هنگام مواجهه با اولین نشانه‌های پوسیدگی باید به سرعت وارد عمل شوید و آن را نجات دهید. اولین کاری که نیاز است انجام دهید، جدا کردن گیاه از سایر گیاهانتان است. و به اصطلاح باید کاکتوس خود را قرنطینه کنید. نباید گیاه خود را آبیاری کنید و نور بسیار مناسبی را برای کاکتوس خود فراهم نمایید. گاهی باید از نور مصنوعی برای آن استفاده کنید.

در بیشتر مواقع، این کار می‌تواند در مقابل صدمات کوچک ناشی از قارچ‌ها و باکتری‌ها کارآمد باشد. اگر تغییری احساس نکردید، سعی کنید که نقاط آلوده و نرم شده را با صابون مخصوص گیاه بشوئید. شما می‌توانید قسمت‌های نرم شده و آلوده گیاه را جدا کنید. در هر صورت ممکن است شما متوجه نشوید و سایر قسمت‌های در ظاهر سالم گیاه هم آلوده شده باشند. و گیاه شما در مدت اندکی از بین خواهد رفت.

راه حل چیست؟

در صورت نرم شدن کاکتوس و ساکولنت چه باید کرد؟ در این صورت باید بلافاصله بعد از پی بردن به پوسیدگی و بررسی ریشه‌ها، گیاه خود را درون خاکی مناسب با زه‌کش بالا بکارید. راه دیگر برای جلوگیری این است که شرایط آبیاری و رشد گیاه را مرتباً مورد بررسی قرار دهید. وضعیت لایه سطحی خاک را بررسی کنید و شرایط رطوبت گیاه را مورد بازبینی قرار دهید.

همچنین می‌توانید، با استفاده از فرو بردن انگشت خود یا یک خلال‌دندان در خاک میزان رطوبت را بررسی کنید. و اگر خاک خیس است از آبیاری بیش از حد خودداری کنید. در طول ماه‌های سرد و فصول استراحت گیاه، اجازه دهید که حداقل دو سوم خاک خشک شده باشد. سپس گیاه را آبیاری کنید.

همانطور که گفته شد اگر به اینکه گیاه شما به آب نیازمند است شک دارید، آن را آبیاری نکنید. اگر کاکتوس و ساکولنت خود را در منزل و یا مکانی که گردش هوای مناسبی دارد نگهداری می‌کنید باید میزان و دفعات آبیاری گیاه را نسبت به دما، گردش هوا و رطوبت محیط تنظیم کنید. خاکی مناسب برای گیاه خود درنظر بگیرید یا اینکه خاک مناسب کاکتوس و ساکولنت را خودتان درست کنید. نکته دیگر که از نرم شدن کاکتوس و ساکولنت جلوگیری خواهد کرد، گلدان گیاه است که باید اندازه کافی برای رشد گیاه داشته باشد و همچنین زیاد بزرگ نباشد.

درحالیکه کاکتوس‌ها گیاهان معمولاً آسانی برای پرورش به نظر می‌آیند، به این معنی نیست که نیازی به بررسی و رسیدگی نخواهند داشت. رعایت برخی نکات ساده مانند آبیاری و بررسی هفتگی گیاه می‌تواند به شما در مراقبت از آن کمک کند.

می توانید از خدمات باغبانی در الو باغبون استفاده کنید تا متخصصین ما با ابزار مورد نیاز شما در محل شما حضور یابند و خدماتی مانند تشخیص بیماری، کاشت انواع نهال و درخت، گل کاری، فرم دهی، آبیاری گیاه و باغچه، گلکاری باغچه و یا حتی کاشت و … را به شما ارائه دهند.