شرایط نوری خانه تاثیرات مستقیمی بر رشد و سلامتی گیاهان آپارتمانی خواهد داشت. نور اندک یا نور بیش از حد می‌تواند دلیلی برای عدم سلامتی گیاه، عدم رشد و گلدهی و افتادگی برگ‌ها و در نهایت مرگ گیاهان ما شود. در این مطلب ما به بررسی نور مناسب گیاهان آپارتمانی، چگونگی فراهم کردن میزان لازم نور، و رفع مشکلات نوردهی به گیاهان خواهیم پرداخت. در ادامه همچنین با گیاهان مناسب مکان‌های با نور کم و گیاهانی که به نور بیشتر احتیاج دارند آشنا خواهیم شد.

نور مورد نیاز برای گیاهان آپارتمانی

موارد بسیاری در تامین نور مناسب گیاهان آپارتمانی دخیل هستند. دانستن چگونگی تاثیر نور روی گیاهان. دانستن انواع مختلف منابع نوری. محل و زاویه قرارگیری نور و گیاه. زمان و چگونگی استفاده از نورهای مصنوعی. بررسی مشکلات و شرایط نگهداری گیاه و انتخاب گیاه مناسب با توجه به نور محیط منزل. پی بردن به این موارد می‌تواند به رشد بهتر گیاه شما کمک کند. بعد از خواندن این مطلب قادر خواهید بود، به بهترین نحو نور مورد نیاز گیاهان خود را فراهم کنید، گیاهان مناسب انتخاب کنید و آن‌ها را در بهترین مکان در خانه خود قرار دهید. همچنین با مشکلات مربوط به نیازهای نوری گیاهان خود آشنا خواهید شد.

چگونه نور روی گیاهان ما تاثیر خواهد گذاشت؟

گیاهان نور خورشید را جذب و به انرژی لازم برای فرآیند فتوسنتز خود تامین خواهند کرد. کلروپلاست اندامک‌هایی در سلول‌های گیاه برای عمل فتوسنتز هستند. آنها از نور خورشید، آب و دی‌اکسیدکربن برای تغذیه گیاه استفاده می‌کنند. گیاهان قادر خواهند بود نسبت به تغییرات نوری واکنش نشان دهند و تعداد کلروپلاست‌ها و تولید آن‌ها را تنظیم کنند. در محیط‌های با نور کم، گیاهان نیاز به پیدا کردن نور بیشتر خواهند داشت. پس تعداد کلروپلاست‌های آن‌ها معمولاً افزایش می‌یابد. این معمولاً باعث خواهد شد تا رنگ سبز برگ آن‌ها تیره‌تر از محیط‌های کم نور باشد.

در محیط‌های با نور زیاد، تعداد کلروپلاست‌ها می‌تواند کاهش یاید. و گیاهان تولید آن‌ها را در برگ تغییر داده تا نور کمتری دریافت کنند. این معمولاً در حالتی که گیاه نور بیشتر از حد نیاز دریافت کند، باعث کم‌رنگ شدن سبزی در برگ خواهد شد. این قابلیت گیاهان در تنظیم خود برای تغییرات نوری محدود است. و هر گونه از گیاهان دارای مقاومت کم و بیشی از میزان نور هستند. بعلاوه، وفق‌پذیری گیاهان زمان‌بر است. پس تغییرات ناگهانی در نور ممکن است در مواردی در سلامتی گیاهان ما تاثیرگذار باشد.

فاکتورهای تاثیرگذار در تامین نور مناسب گیاهان آپارتمانی

فاکتورهای بسیاری در نور مناسب گیاهان آپارتمانی تاثیر دارند. این فاکتورها عبارتند از، جهت پنجره‌های خانه، شدت تابش نور خورشید از پنجره، تغییرات نور در طول روز، تغییرات نور در طول فصول مختلف و تاثیرات تغییرات جوی در نور.

مکان

مکان قرار دادن گیاهان در خانه می‌تواند در میزان نور دریافتی آن‌ها تاثیرگذار باشد. شما باید بدانید جهت عبور نور از پنجره شما در بهترین حالت برای گیاهان شما کدام است. و مقدار نور دریافتی گیاه شما چقدر است. در هر صورت، تمام این موارد به مکان جغرافیایی شما نیز بستگی خواهد داشت. به این دلیل که میزان و زمان تابش طبیعی نور خورشید بسته به حرکت آن در آسمان است. همچنین کوه‌ها، تپه‌ها، درختان و ساختمان‌های اطراف شما نیز در تغییرات زمانی و میزان نور عبوری از پنجره‌های خانه شما موثر هستند.

جهت پنجره‌های خانه

از آنجایی که خورشید از شرق طلوع و از غرب غروب می‌کند، می‌توان متوجه شد، نور هنگام صبح از پنجره شرقی و هنگام بعد از ظهر از پنجره غربی بهتر است. در نیم‌کره شمالی، پنجره‌های جنوبی بهترین میزان نور خورشید را خواهند داشت. در جایی که پنجره شمالی کمترین نور را از خود عبور می‌دهد. این در نیم‌کره جنوبی برعکس خواهد بود. در ادامه با فرض به این‌که در نیم‌کره شمالی هستیم ادامه خواهیم داد. پس می‌توان گفت نور مناسب گیاهان آپارتمانی با نیاز نوری بیشتر در پنجره‌های جنوبی تامین می‌شود.

پنجره جنوبی

پنجره‌های جنوبی معمولاً بیشترین میزان از نور خورشید را خواهند داشت. البته اگر درختان یا ساختمانی جلوی آن را نگیرند. همیشه قوی‌ترین و بیشترین نور که به داخل خانه می‌آید از این پنجره‌ها است. پس همانطور که گفتیم نور مناسب برای گیاهان آپارتمانی با نیازهای نوری زیاد از این مکان تامین می‌شود.

پنجره غربی

درحالیکه نور عبوری از پنجره‌های غربی به مراتب از پنجره‌های جنوبی کم‌تر است، در برخی از ساعات روز نور مستقیم از این پنجره‌ها خواهد تابید. پنجره‌های غربی نور غیرمستقیم بیشتری را در اوایل صبح و بعدازظهر عبور می‌دهند. نور بعدازظهر خورشید شدیدتر و می‌تواند دمای اطراف پنجره را افزایش دهد. پس مراقب باشید، ممکن است باعث سوختگی گیاهان شما شود. فاصله مناسب گیاهان خود را با پنجره حفظ کنید.

پنجره شرقی

نور مستقیم هنگام طلوع خورشید و هنگامی که گرمای زیادی ندارد از این پنجره خواهد تابید. همچنین این نور، غیرمستقیم خواهد بود و باعث سوختگی نمی‌شود. گیاهانی که به نور غیرمستقیم و مناسب خورشید نیاز دارند در نزدیکی این پنجره‌ها باید قرار بگیرند.

پنجره شمالی

نور عبوری از این پنجره‌ها کم‌ترین میزان نور است. این پنجره‌ها نور مستقیم دریافت نخواهند کرد و مناسب برای گیاهانی نظیر سرخس هستند که به نور کمی نیاز دارند. در طول تابستان، میزان نور خورشید برای گیاهانی که در نزدیکی این پنجره هستند معمولاً مناسب است. البته برای گیاهان با نیاز نوری کم و غیرمستقیم. نور مناسب برای گیاهان آپارتمانی اینچنینی با قرار دادن آن‌ها در نزدیکی پنجره‌های شمالی تامین خواهد شد.

در زمستان، نور عبوری از پنجره‌های شمالی همیشه برای این گیاهان آپارتمانی کافی است. ولی برای سایر گیاهان بهتر است به مکانی با نور بیشتر هدایت شوند. یا از نورهای مصنوعی برای تامین نور آن‌ها استفاده کنید.

چگونه از شدت تابش نور به گیاهان خود کم کنیم

اگر خانه شما فقط دارای پنجره‌هالی جنوبی است، ولی به شدت نور کمتری برای گیاهان خود نیازمندید، می‌توانید نور را فیلتر کنید.

استفاده از پارچه و پرده حریری که بسیار سبک است می‌تواند از شدت نور عبوری بکاهد. برچسب‌های پنجره که می‌توانند از میزان اشعه UV نیز بکاهند. این مورد برای گیاهان حساس‌تر و آسیب‌پذیر به خصوص در تابستان نیز مناسب است. مکان قرار دادن گیاهان نیز می‌تواند تغییر کند. برای تامین نور مناسب گیاهان آپارتمانی خود می‌توانید فاصله آن‌ها را از پنجره بیشتر کنید. ولی باید در مکانی قرار دهید که بتوانند نور غیرمستقیم را دریافت کنند.

فاکتورهای نور

شدت تابش

شدت تابش نور یکی از فاکتورهای حیاتی برای گیاهان آپارتمانی است. واحد میزان روشنایی و تابش روی سطح فوت-کندل (foot-candle) است. فوت-کندل واحد روشنایی یک لومن در ۳۰ سانتی‌متر مربع است. یک فوت-کندل معادل ۱۰.۷۶۴ lux است.

نور کامل خورشید

این نور بین ۴۰۰۰۰ تا ۱۳۰۰۰۰ لوکس خواهد بود. شدت نور کامل خورشید در خارج از خانه تقریباً دو برابر نور داخل خانه خواهد بود. این ممکن نخواهد بود که داخل خانه به همان میزان نور خارج از خانه دست یابیم. پنجره‌های شیشه‌ای نور را فیلتر کرده و از شدت آن می‌کاهند.

نور مستقیم داخل خانه

نور مستقیم داخل خانه، بین ۲۰۰۰۰ تا ۵۰۰۰۰ لوکس خواهد بود. این نور مستقیماً از پنجره گذشته و به سطح خواهد تابید. می‌تواند پوست شما را گرم کند. نور مستقیم داخل خانه از نور خارج از آن ضعیف‌تر است. به دلیل فیلتر شدن توسط شیشه، نور مستقیم که به داخل خانه می‌آید می‌تواند باعث آسیب زدن به گیاهان آپارتمانی شود. مگر اینکه در مکانی مناسب قرار گرفته باشند. بسیاری از کاکتوس‌ها و ساکولنت‌ها و گیاهان گلده می‌توانند در این نور زندگی کنند.

نور روشن و غیرمستقیم

نور روشن و غیرمستقیم بین ۱۰۰۰۰ تا ۲۰۰۰۰ لوکس است. این نور در مکانی که آفتاب مستقیماً نمی‌تابد است. این نور هم اگر مانعی در راه آن قرار بگیرد سایه درست خواهد کرد. ولی سایه کم‌رنگ‌تر خواهد بود. می‌توان این نور را بیشتر در شرق، غرب و اتاق‌های جنوبی خانه با تنطیم فاصله گیاهان به دست آورد.

نور متوسط

بین ۲۵۰۰ تا ۱۰۰۰۰ لوکس است. این نور شبیه به نور با کمی فاصله از پنجره شرقی خانه است. بسیاری از گیاهان آپارتمانی مانند کالاتیا، فیلودندرون، آلوکاسیا و دراسینا در این نور رشد خواهند داشت.

نور کم

بین ۵۰۰ تا ۲۵۰۰ لوکس را نور کم می‌گویند. دورتر از پنجره‌های شرقی، غربی و شمالی خانه این میزان نور وجود خواهد داشت. نور مناسب گیاهان آپارتمانی برای بسیاری از آن‌ها مطمئناً از این نور بیشتر خواهد بود. ولی گیاهانی هم هستند که در این میزان نور زندگی کنند.

نور بسیار کم

نور کم‌تر از ۵۰۰ لوکس را نور بسیار کم می‌گویند. در زمستان، نوری که از پنجره عبور کرده و روی سطح می‌تابد نور بسیار اندک است. گیاهانی مانند سانسوریا، برگ عبایی، آگلونما و … در این نور زنده می‌مانند.

بسیاری از نرم‌افزارهای موبایل امروزه برای گوشی‌های آیفون و اندروید درست شده‌اند که می‌توان با آن‌ها میزان نور خانه را محاسبه کرد. برنامه Luminous Meter و Lux Light Meter دو گزینه رایگان و مناسب برای شما هستند. این برنامه‌ها کمک خواهند کرد تا مکان با میزان نور مناسب گیاهان آپارتمانی خود را شناسایی کنید.

مدت زمان تابش

ساعاتی از روز که نور خورشید نسبت به فصلی که در آن هستیم تغییر می‌کند. ولی همچنین به فاکتورهای دیگری نیز بستگی دارد. بنا به ابعاد پنجره یا عوامل تاثیرگذار بیرونی، اتاق شما ساعات معینی از روز به میزان معینی از آن دسترسی خواهد داشت. مطمئن شوید اتاق شما در ساعات مختلف روز نور مناسب گیاهان آپارتمانی شما را خواهد داشت. و گیاهان خود را در مکان مناسبی قرار دهید.