سرمازدگی عبارتست از تغییرات فیزیکی و یا فیزیولوژیکی اندام های مختلف گیاه در اثر روبرو شدن با دماه های پایین و بالاتر از نقطه انجماد ( بین ۰تا ۱۰ درجه سانتی گراد) که با پیدایش علایم نمایان می شود. صدمات یخ زدگی عمدتا ناشی از Freezing از دمای زیر صفر درجه سانتیگراد یخ زدگی یا ایجاد کریستال های یخ در آوندهای گیاه است که بسرعت در تمامی اندام ها گسترش می یابد.

سرما زدگی و حوادث طبیعی امری است که بوده و از این پس نیز خواهد بود و ضروری است که با شناخت آن، زمان احتمالی وقوع حوادث و شیوه های مقابله با آن از بروز خسارت و دست کم کاهش آسیب های آن اقدام اساسی صورت بگیرد.
به منظور طبقه بندی الگوهای سینوپتیک مسبب سرمای دیررس بهاره از داده های فـشار سطح زمین و سطح پانصد هکتوپاسکال استفاده می گردد . با گروه بندی اطلاعات فشار مربوط به آخرین یخبندان بهاره به تفکیک با استفاده از روش Cluster و انتخاب متـد Ward
در تقسیم بندی اطلاعات فشار مربوط به آخرین سرمای بهاره بر اساس روش فوق داده ها بـه دو گـروه تقسیم گردیدند که پس از رسم منحنی های هم فشار ناشی از میانگین آنها دو الگو شامل زبانههای کم فشـار شرق با محوری شرقی – غربی ( شکل ۴ ) که حدود ۶۷ درصد الگو ها را شامل و زبانههای کم فشار جنوب شرق با محوری جنوب شرق – شمال غرب (شکل ۵ )که بالغ بر ۳۳ درصد الگو ها را در بر میگیرد از هم تـفـکـیـک می گردند. اصولا کم فشارها با حرکت چرخشی ساعتگرد خود سبب ریزش هوای سرد بر روی منطـقـه مـورد مطالعه می گردد . بر اساس دوره آماری مبنای مطالعه آخرین یخبندان های ناشی از فعالیت ایـن الـگـوهـا در محدوده مورد بحث اواخر فروردین می باشد.

روش‌های جلوگیری از سرما زدگی بهاره

تغییر شیوه کشت و زرع برای مقابله با خسارت های ناشی از سرمازدگی و نیز خشکسالی امری ضروری است.

در مناطقی که احتمال خطر سرمای دیر رس بهاره وجود دارد با توجه به تاریخ گلدهی ارقام مختلف یک گونه درختی می‌توان از ارقام دیر گل استفاده کرد، زیرا این ارقام با توجه به دیر بازکردن گل کمتر با سرماهای دیررس بهاره مواجه می‌شوند و حتی به تازگی در برخی مناطق از بادام‌های دیر گل استفاده می‌شود.

استفاده از اتفن درختان میوه هسته دار در پاییز موجب دیر باز شدن جوانه‌ها به مدت چهار الی ۱۲ روز در بهار می‌شود؛ هم‌چنین استفاده از هورمون نفتالین استیک اسید در بهار موجب تاخیر یک الی دو هفته‌ای در زمان گلدهی درختان می‌شود.

مناطق شیب دار و کنار تپه‌های ماهور در صورت احتمال وجود سرماهای دیر رس بهاره محل باغ را در شیب‌های شمالی انتخاب می‌کنند تا در اوایل بهار دیرتر گرم شده و موجب تاخیر در بیدار شدن جوانه‌ها شود.

ایجاد باغ میوه در کنار جنگل‌ها، رودخانه‌ها، برکه‌ها و کنار سواحل که دارای هوای مرطوب و نقطه شبنم بالا هستند، آسیب‌های سرمای بهاره را کاهش می‌دهد.

پاشیدن آب بر روی شاخه‌های درختان میوه در دمای صفر درجه سانتیگراد موجب تشکیل یخ می‌شود، می توان گفت: به ازای هر لیتر آب یخ شده، ۸۰ کیلو کالری گرما آزاد شده و موجب گرم شدن اجسامی که در تماس با آب هستند می‌شود.

تشکیل یک لایه عایق یخ در اطراف جوانه موجب می‌شود تا دمای جوانه از صفر درجه سانتیگراد پایین نیاید که برای این منظور می‌توان از سیستم آبیاری بارانی استفاده کرد و یا توسط محلول پاش‌ها روی درختان میوه آب پاشید اما پاشیدن آب باید در دمای صفر درجه سانتیگراد انجام گیرد.

نوع سطح خاک در محافظت دمای هوا تاثیر داشته و اختلاف دمای حدود ۱.۷ درجه سانتی گرادی ایجاد می‌کند،برای محافظت در برابر سرما و یخبندان‌های ناشی از تشعشع، خاک باید مرطوب و عاری از علف‌های هرز و شخم نخورده باشد، زیرا زمین شخم خورده دارای هوای بیشتر بوده و گرمای ویژه کمتری دارد از این رو خاک شخم خورده سریع‌تر سرد می‌شود اما خاک‌های مرطوب دیر گرم شده و دیرتر دمای خود را از دست می‌دهند؛ علف‌های سطح خاک نیز نوعی هدایت کننده گرما از خاک به هوا هستند.

تدابیر زراعی ذکر شده، یخ زدگی را در لایه ۱۵ سانتی متر سطح خاک به تاخیر می‌اندازد و به خصوص برای جلوگیری از سرمازدگی گیاهانی هم‌چون توت فرنگی و انگور موثر واقع می‌شود.

کارگذاشتن بخاری یا پلارهای باغی در قسمت‌های مختلف باغ و سوزاندن موادی همچون چوب نفت یا گازوییل موجب گرم شدن باغ می‌شود، اما این امر ممکن است در مناطق سردسیری، تاثیر زیادی نداشته باشد، اما در مناطق نیمه گرمسیری چون در باغات مرکبات، انار، انجیر زیتون و … می‌تواند موثر واقع شود.

در شب‌هایی که احتمال بروز سرما وجود دارد با سوزاندن کاه، کلش و مواد دیگر، دود در هوای باز ایجاد و موجب تقلیل انعکاس حرارت به سقف آسمان می‌شود زیرا تشعشع حرارت که با طول موج‌های بلند به طرف آسمان منعکس می‌شود توسط ذرات هوا جذب شده و دمای باغ را حفظ می‌کنند.

کشت درختان بادشکن هم‌چون چنار زبان گنجشک، افرا و … در جهت شمالی که بادهای سرد می‌وزد موجب محافظت درختان میوه از سرما می‌شود.

سرمازدگی به وقوع افت ناگهانی دما، خارج از زمان مورد انتظار گفته می‌شود. افت دما در اوایل بهار به ویژه اگر مصادف با بازشدن جوانه‌ها و گل‌ها باشد، گاه خسارات جبران ناپذیری برجای می‌گذارد از این‌رو توجه به توصیه‌های متخصصان امر ضروری است.

مجموعه الو باغبون متشکل از متخصصین مجرب در زمینه درخت کاری، گل کاری، روف گاردن، طراحی و اجرای دیوار سبز، چمن زنی، طراحی و محوطه سازی باغچه، کاشت انواع گل و… چه در محل سکونت شما چه در محل کار شما و چه در فضای بیرونی، باغ، ویلا و….  فعالیت میکند.