کالاتیا با نام علمی Calathea و نام انگلیسی Prayer plant از گیاهان چند ساله از خانواده مارانتاسه‌آ (Marantaceae) است.

گیاه کالاتیا (Calathea) یک گیاه زیبای استوایی با انواع گوناگونی است. برگ‌های زیبا و دوک مانند این گیاه با رنگ‌ها و نقوش زیبایی که دارد چشم هر بیننده‌ای را به خود معطوف خواهد کرد. به دلیل دارا بودن خطوط و نقوش روی برگ‌ها این گیاه را به نام‌های گیاه گوره‌خری، گیاه طاووس یا مارزنگی نیز می‌نامند. این گیاه زیبا بومی نواحی کشور برزیل است و در تمام طول سال می‌توان نگهداری گیاه کالاتیا را در خانه انجام داد. از آنجایی که همانطور که گفته شد، بومی نواحی استوایی است نکاتی درباره نگهداری آن باید مورد توجه قرار بگیرد. در شرایطی که نکات نگهداری و محیط پیرامون گیاه فراهم باشد، می‌تواند رشد مناسب و خوبی داشته باشد. امروزه گیاه کالاتیا در بین علاقه‌مندان محبوبیت خاصی پیدا کرده و مورد توجه بسیاری قرار گرفته است. گیاه دیگری بسیار مشابه کالاتیا است که مارانتا نام دارد. برای آشنایی با تفاوت کالاتیا و مارانتا مطلب در اینباره را مطالعه کنید.

نور مناسب نگهداری گیاه کالاتیا

درحالیکه این گیاه بومی نواحی استوایی است، برای نگهداری گیاه کالاتیا نیاز به محیطی با نور فیلتر شده و نیمه سایه است. این گیاه زیر انبوه درختان در سطح جنگل رشد می‌کند. بنابراین نسبت به نور مستقیم خورشید حساس است. در واقع بهترین مکان برای قرار دادن آن در خانه دور از نور مستقیم است. نور بیش از حد و مستقیم باعث سوختگی برگ‌های گیاه خواهد شد. و نقوش زیبای روی برگ‌ها محو می‌شوند. اگر این گیاه را نگهداری می‌کنید خواهید دید، در طول روز گاهی برگ‌ها حرکت می‌کنند. هنگام شب برگ‌ها به سمت بالا خواهند رفت و در روز بازتر خواهند شد. این تحرکات Nyctinasty نامیده می‌شود. و به دلیل حرکت خورشید در آسمان است.

برای نگهداری کالاتیا در منزل می‌توانید آن را در نزدیکی پنجره جنوبی خانه که البته با پرده توری پوشانیده شده است قرار دهید. یا در نزدیکی پنجره غربی یا شرقی خانه خود آن را قرار دهید. در مجموع محیط روشن و به دور از نور مستقیم خورشید را برای گیاه خود فراهم کنید.

دما و رطوبت مورد نیاز گیاه کالاتیا

بهترین شرایط آب و هوایی برای نگهداری گیاه کالاتیا هوایی مطبوع و گرم است. این گیاه در دمایی بین ۲۱ تا ۲۹ درجه سانتی‌گراد بهترین رشد را خواهد داشت. ولی می‌تواند تا دمای ۱۵ درجه را نیز تحمل کند. ولی در دمای پایین‌تر آسیب خواهد دید. گیاه کالاتیا خود را از مکان‌های خنک، دور نگهداری کنید. هرچه می‌توانید رطوبت محیط گیاه خود را بالا نگه دارید. می‌توانید گیاه را در مکان‌هایی مانند آشپزخانه یا حمام و دستشویی در صورت فراهم کردن نور نگهداری کنید. یا با استفاده از رطوبت‌ساز، رطوبت محیط گیاه را بالا ببرید. معمولاً تراریوم‌ها گزینه مناسبی برای نگهداری کالاتیا محسوب می‌شوند.

آبیاری و تغذیه صحیح گیاه کالاتیا

همانطور که گفته شد، کالاتیا گیاهی رطوبت دوست است. بنابراین خاک گیاه را باید همیشه مرطوب نگهداری کرد. البته خیسی بیش از حد برای آن مضر است. بسته به شرایط خانه شما و محل نگهداری گیاه کالاتیا، هر چند روز یکبار باید آن را آبیاری کرد. معمولاً آبیاری هفتگی برای آن مناسب است. مهم‌ترین نکته این است که هرگز نباید اجازه داد خاک گیاه خشک شود. اگر مشاهده کردید لبه برگ‌های کالاتیا قهوه‌ای یا خشک شده است، به معنی کمبود آبیاری و رطوبت محیط است.

این گیاه در مقابل نوع آبی که به آن داده می‌شود نیز حساس است. آب جوشیده شده نسبت به آب شهری اولویت خواهد داشت. آب‌های دارای املاح و مواد شیمیایی موجب زرد شدن برگ‌های کالاتیا خواهند شد. برای بهترین نتیجه می‌توانید از آب باران، آب فیلتر شده یا آب شهری که ۲۴ ساعت در محیط باقی مانده است استفاده کنید.

برای تغذیه گیاه کالاتیا می‌توان هر ماه یکبار از کودهای مخصوص گیاهان آپارتمانی استفاده کرد. این کار باید با نصف مقدار توصیه شده روی بسته‌بندی کود انجام شود. بهترین زمان برای تغذیه آن بهار و تابستان تا اواسط پاییز است. در این فصول گیاه رشد خواهد داشت. برای نگهداری گیاه کالاتیا در زمستان باید کوددهی را متوقف نمود.

خاک مناسب نگهداری گیاه کالاتیا

رطوبت یکی از موارد مهم و حیاتی برای گیاه کالاتیا است. بنابراین باید از بستر خاکی استفاده کرد که بتواند رطوبت مورد نیاز آن را فراهم کند. مخلوط خاک با پایه پیت و سبک که بتواند هوا را از خود به راحتی عبور دهد بهترین بستر برای نگهداری گیاه کالاتیا است. می‌توان از خاک مخصوص بنفشه آفریقایی هم برای کالاتیا استفاده کرد. مطمئن شوید که سوراخ‌های مناسبی برای خارج شدن آب اضافی از گلدان در کف آن وجود دارد.

اگرچه این گیاه رطوبت دوست است، خیسی بیش از حد احتمال بروز بیماری پوسیدگی را افزایش می‌دهد. این گیاه همچنین خاکی کمی اسیدی را می‌پسندد. اسیدیته یا PH خاک باید حدود ۶.۵ باشد.

تکثیر گیاه کالاتیا

بهترین روش برای تکثیر گیاه کالاتیا تقسیم بوته است. در واقع این گیاهان آپارتمانی را هنگام تعویض گلدان می‌توان در اوایل بهار تکثیر نمود. در انواع مختلف کالاتیا فقط گیاه کالاتیا مارانتا است که می‌شود آن را از طریق قلمه ساقه تکثیر کرد.

تکثیر کالاتیا از طریق تقسیم بوته

یک گلدان مناسب را انتخاب کنید و داخل آن خاک مناسب بریزید. از یک دست خود برای محافظت از برگ‌های گیاه خود استفاده کنید. با دقت آن را از گلدان قبلی خارج کنید. با دست دیگر خود خاک اطراف ریشه را به آرامی تمیز کنید. یک ساقه متصل به گیاه مادر را انتخاب کنید که ریشه‌دار باشد. گیاه انتخاب شده را به آرامی جدا کرده و در گلدان بکارید. گیاه را آبیاری کرده و روی آن را با پلاستیک بپوشانید. این کار به حفظ رطوبت مورد نیاز برای رشد جدید کمک خواهد کرد. در طول این مدت نگهداری گیاه کالاتیا جدید خود را در مکانی با نور کم‌تر انجام داده تا به مکان جدید خود عادت کند. بعد از مشاهده رشد جدید در گیاه می‌توانید آن را مانند قبل نگهداری کنید.

تکثیر گیاه کالاتیا از طریق قلمه ساقه (فقط برای کالاتیا و مارانتا)

با استفاده از یک وسیله تمیز و تیز یک ساقه سالم را انتخاب کنید. از نزدیکی خاک آن ساقه را جدا کنید. محل بریدگی را به هورمون ریشه‌زایی آغشته کنید. ساقه را داخل یک گلدان شیشه‌ای که داخل آن آب است قرار دهید. یا می‌توانید آن را در خاکی مناسب و مرطوب بکارید. مخلوط خاک مناسب برای این کار مخلوطی از پیت ماس، کمپوست و پرلیت یا ورمی‌کولیت است. اگر آن را در خاک می‌کارید، باید خاک گیاه را مرطوب نگهداری کنید. باید گلدان را با پلاستیک بپوشانید تا رطوبت مورد نیاز گیاه تامین شود. اگر آن را در آب قرار دادید، هنگامی که ریشه‌ها اندازه و شکل مناسب گرفتند، می‌توانید آن را در گلدان بکارید.

معرفی انواع مختلف گیاه کالاتیا

در طبیعت حدوداً ۳۰۰ گونه مختلف از گیاه کالاتیا وجود دارد. انواع مختلف کالاتیا دارای برگ‌های زیبا با نقوش، رنگ و گل‌های مختلفی هستند. برخی از انواع محبوب این گیاه را در ادامه معرفی خواهیم کرد.

• کالاتیا ماکویانا (Calathea Makoyana) که به نام گیاه طاووس هم شناخته می‌شود. این اسم به دلیل رنگ بنفش زیر برگ‌های گیاه است. و رنگ سطح روی برگ‌ها سفید و سبز هستند.
• کالاتیا زبرینا (Calathea Zebrina) که به نام گیاه گوره‌خری نیز شناخته می‌شود. این گیاه دارای برگ‌های سبز با خطوطی در سطح برگ است.
• کالاتیا کروکاتا (Calathea Crocata) که بسیاز زیبا است و دارای گل‌های نارنجی-قرمز نیز است. این گیاه به نام شعله فناناپذیر هم شناخته می‌شود. نگهداری گیاه کالاتیا کروکاتا شبیه به سایر انواع این گیاه است.
• کالاتیا اورناتا (Calathea Ornata) که داراری رنگ صورتی زیبا و خطوطی سفید است. این گیاه یکی از انواع کالاتیا با نگهداری بسیار مشکل در خانه محسوب خواهد شد.
• کالاتیا اوربیفولیا (Calathea Orbifolia) که برای آشنایی بیشتر با این گیاه می‌توانید مطلب کالاتیا اوربیفولیا را مطالعه کنید.

باید گفت که باغبان ها در مجموع دارای مهارت های متنوعی هستند و تقریبا می توانند هر کاری را در زمینه خدمات باغبانی از جمله بازسازی و نگهداری باغ از جمله هرس ، چمن زنی ، گل کاری ، فرم دهی و مراقبت از چمن انجام دهند. استخدام یک باغبان همیشگی ، می تواند به کنترل مداوم و زیبا سازی باغ کمک کند.